Λίγο πριν από τα εγκαίνια της έκθεσης «Σιωπηλοί διάλογοι» στη Μύκονο, ο έμπειρος ζωγράφος κάνει μια σύντομη αναδρομή σε έργα του που φιλοξενήθηκαν στα πρωτοσέλιδα μαθητικών εφημερίδων του «Βήματος».
Φανταστείτε σε µια άλλη χωροχρονική διάσταση τον Νίκο Καζαντζάκη να συνοµιλεί µε τον Δοµήνικο Θεοτοκόπουλο ή τον Σίγκµουντ Φρόιντ να ανταλλάσσει γνώµες µε τον Γούντι Αλεν. Τι θα μπορούσε να έχει ειπωθεί ανάμεσά τους; Αν και την απάντηση σε ένα τόσο απίθανο ερώτηµα ποτέ δεν θα µπορούσαµε να τη µάθουµε, η έκθεση ζωγραφικής με τίτλο «Σιωπηλοί διάλογοι», που θα πραγματοποιηθεί στη Δημοτική Πινακοθήκη Μυκόνου από τις 12 έως τις 30 Σεπτεμβρίου, πάνω σε αυτήν ακριβώς την ιδέα «πατά».
Η έκθεση περιλαμβάνει «διπλά πορτρέτα» ή όπως ο δημιουργός τους, ζωγράφος Πέτρος Ζουμπουλάκης, το λέει, «πορτρέτα καλλιτεχνών σε βωβό διάλογο μεταξύ τους». Ο Καζαντζάκης συνομιλεί με τον Ελ Γκρέκο – μια αναγωγή στο γνωστό αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του συγγραφέα «Αναφορά στον Ελ Γκρέκο».
Το ίδιο κάνει και ο Βασίλης Λογοθετίδης με τον Γούντι Αλεν, ενώ σε ένα άλλο έργο (που είναι από τα μεγάλων διαστάσεων που θα εκτεθούν, γιατί ως επί το πλείστον τα έργα είναι μικρών διαστάσεων) ο σπουδαίος ηθοποιός Βασίλης Αυλωνίτης συνομιλεί με έναν άλλο σπουδαίο ηθοποιό, τον Αμερικανό Γουόλτερ Ματάου. Επίσης γνωστό ζευγάρι είναι ο Κώστας Καρυωτάκης και η Μαρία Πολυδούρη, ενώ με τη Μύκονο άμεση σχέση έχουν ο Δημήτριος Υψηλάντης και η Μαντώ Μαυρογένους.
«Αν χρειάζεται να πω κάτι, που δεν χρειάζεται, γιατί η εικόνα τα λέει όλα, θα ήθελα απλώς να προσθέσω ότι τα ζεύγη που απεικονίζονται αντιμετωπίστηκαν με τη δέουσα σοβαρότητα και τον σεβασμό που απαιτείται απέναντι στα πρόσωπα και την ιστορία τους έτσι όπως τα γνωρίζουμε» δήλωσε σχετικά ο ζωγράφος.
«Βεβαίως, σε κάποια φαίνεται έντονα μια διάθεση πιο χιουμοριστική και παιγνιώδης. Εξάλλου μιλούν μεταξύ τους χωρίς να τα ακούμε».
Η τριμελής πολιτιστική επιτροπή που γνωμοδοτεί για τις εκθέσεις στη Δημοτική Πινακοθήκη Μυκόνου επισκέφθηκε προ μηνών τον Πέτρο Ζουμπουλάκη στο ατελιέ του προκειμένου να εξετάσει το προς διάθεση για εκθέσεις υλικό του. «Τους παρουσίασα διάφορες φάσεις που έχω διανύσει στην πολύχρονη καριέρα μου» είπε ο ζωγράφος. «Οταν όμως είδαν τα ζεύγη, η έλξη τους ήταν άμεση. Από ό,τι αντιλαμβάνομαι, τα θεώρησαν ενδιαφέροντα ως εικαστική πρόταση».
Βέβαια, καθώς η έκθεση είναι και εμπορική, ο Ζουμπουλάκης αντιπρότεινε μια συλλογή τοπίων που, σύμφωνα με την εμπειρία του – παραδοσιακά, οι επιδόσεις τους σε ό,τι αφορά τον τομέα των πωλήσεων είναι καλύτερες από εκείνες των πορτρέτων. Ομως τα μέλη της επιτροπής επέμεναν στην υποστήριξη των πορτρέτων με τους σιωπηλούς διαλόγους, οπότε ο εικαστικός συμφώνησε.
Αν και φαινομενικά η σύνθεση δείχνει απλή, στην ουσία βασίζεται στη θεωρία της «χρυσής τομής». Παρ’όλα αυτά, το βάρος από τον ζωγράφο δόθηκε στο ψυχολογικό στοιχείο που παίζει και τον σπουδαιότερο ρόλο στα έργα. «Η δυναμική του βλέμματος είναι πανίσχυρη, το βλέμμα λέει πολλά. Μια φορτισμένη ένταση και μια ηλεκτρισμένη σιωπή νιώθεις να πλανιέται ανάμεσα στα πρόσωπα. Η σκιά που ρίχνει στον τοίχο το πρόσωπο, το οποίο τονίζεται σε πρώτο πλάνο, τονίζει την τρίτη διάσταση». Ο ζωγράφος είπε ότι θα ήθελε οι άνθρωποι που θα δουν τα έργα να πιστέψουν πως «μέσα σε αυτή τη σιωπή του ατελιέ μου, ενώ ζωγράφιζα, ένιωθα πραγματικά ότι επικοινωνώ με αυτά τα πρόσωπα».
Η έμπνευση της ποίησης του Νίκου Καββαδία
Τα πρόσωπα ανέκαθεν έπαιζαν μεγάλο ρόλο στο έργο του Πέτρου Ζουμπουλάκη, ο οποίος γεννήθηκε στην Αθήνα, από το 1956 έως το 1961 σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών κοντά στον Γιάννη Μόραλη και από το 1962 έως το 1964 σκηνογραφία, διαφήμιση και διακοσμητικές τέχνες με τον Βασίλη Βασιλειάδη. Πρόσωπο, εξάλλου, διάλεξε ο ίδιος όταν του προτάθηκε να αναλάβει την εικονογράφηση της μαθητικής εφημερίδας «Το Βήμα της Κεφαλλονιάς» (27 Οκτωβρίου 2024).
Ο ζωγράφος επέλεξε τον ποιητή Νίκο Καββαδία (1910-1975), ο οποίος συνδεόταν με το νησί του Ιονίου, παρότι είχε γεννηθεί στη Ρωσία. Ενδιαφέρον εδώ έχει η ιστορία που συνδέει τον Ζουμπουλάκη με τον Καββαδία, η οποία χρονολογείται στα «βαθιά sixties», όπως είπε.
Η γνωριμία τους έγινε την περίοδο που ο ζωγράφος ήταν υποψήφιος για την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, συμπτωματικά μαζί με την ανιψιά του ποιητή Ελγκα Καββαδία (κόρη της αδελφής του, Τζένιας).
Κατά τη διάρκεια της τυχαίας συνάντησής τους, ο Ζουμπουλάκης, που ήταν (και παραμένει) τεράστιος θαυμαστής του Καββαδία, ενός ποιητή που τον έχει επηρεάσει βαθιά στη δουλειά του, όταν έμαθε τη σχέση της Ελγκας μαζί του, της απήγγειλε ολόκληρο το γνωστό ποίημά του «Ιδανικός κι ανάξιος εραστής».
Ενθουσιασμένη εκείνη, μεσολάβησε αμέσως για τη γνωριμία τους. «Οποτε επέστρεφε από τα ταξίδια του, ο Καββαδίας ζητούσε από την ανιψιά του να του γνωρίζει νέους ανθρώπους που ασχολούνταν με όλες τις μορφές τέχνης. Ηθελε να μαθαίνει πώς αυτοί οι νέοι περνούν στην Ελλάδα, τις προοπτικές, τα σχέδιά τους». Από τότε που ο Καββαδίας και ο Ζουμπουλάκης συναντήθηκαν, η σχέση τους διατηρήθηκε μέχρι τον θάνατο του πρώτου.
Ο Ζουμπουλάκης έχει ζωγραφίσει πολλές φορές (μετά θάνατον) το πορτρέτο του ποιητή και έτσι ένα από αυτά τα πορτρέτα χρησιμοποιήθηκε για την εικονογράφηση της μαθητικής εφημερίδας του «Βήματος».
«Ταξιδεύοντας» στην ιστορία της Αρτας
Μερικούς μήνες αργότερα, στον Πέτρο Ζουμπουλάκη ανατέθηκε η εικονογράφηση ενός ακόμα πρωτοσέλιδου μαθητικής εφημερίδας του «Βήματος», εκείνου της Αρτας για το τεύχος της 2ας Μαρτίου 2025.
Σε αυτή την περίπτωση ο ζωγράφος κινήθηκε διαφορετικά. «Η σκέψη μου πήγε αμέσως στην ένδοξη ιστορία της πόλης» είπε. «Δεσποτάτο της Ηπείρου, ήδη από την εποχή του Βυζαντίου, περιοχή με επίζηλη θέση και φήμη. Εν έτει 1290, ο Δεσπότης Νικηφόρος Α’ Κομνηνός Δούκας κατατρόπωσε τους σκληρούς Γενουάτες που την πολιόρκησαν».
Στο βάθος του έργου φαίνεται η εκκλησία της Παναγίας Παρηγορήτισσας, βυζαντινός ναός του 13ου αιώνα, όπως επίσης και το περίφημο βυζαντινό κάστρο της, «το οποίο δεν είναι ακριβώς βυζαντινό, απλώς τότε ήκμασε» όπως είπε ο Ζουμπουλάκης.
«Το κάστρο υπάρχει από την αρχαιότητα και κατά τη διάρκεια όλων αυτών των ετών έγιναν πάνω του πολλές επεμβάσεις ανάλογα με τον κατακτητή. Από Οθωμανούς, από Γενουάτες, από Σλάβους – άλλοι το κατεδάφισαν, άλλοι το διαμόρφωσαν με πολεμίστρες, με καταχύτρες, με σκαλιά, με ρομαντικά έργα». Αυτή τη στιγμή το κάστρο, που έχει ίχνη βυζαντινής και βενετσιάνικης αρχιτεκτονικής, όπως και οθωμανικών επεμβάσεων, διατηρείται συντηρημένο και είναι επισκέψιμο. Στον πίνακα φαίνεται επίσης το χρυσό νόμισμα που συμβολίζει την οικονομική ακμή της Αρτας, όπως και το μεταγενέστερο ιστορικά γεφύρι, το θρυλικό Γεφύρι της Αρτας, «το οποίο είναι του 17ου αιώνα και κατά κάποιον τρόπο, συνειρμικά, συνδέει το χθες με το σήμερα» κατέληξε ο ζωγράφος.
ΠΗΓΗ: tovima.gr
