Ο Βασίλης Γρυπάρης, γνωστός για την αγάπη του στην παράδοση και τη συνεχή του προσπάθεια να διατηρηθούν τα ήθη και τα έθιμα του τόπου του, συνέταξε πρόσφατα ένα κείμενο με τίτλο «ΜΥΚΟΝΙΑΤΙΚΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ..για Αρχάριους..». Μέσα από έναν φανταστικό, αλλά εξαιρετικά διαφωτιστικό διάλογο με έναν «εικονικό φίλο» που επισκέπτεται για πρώτη φορά ένα Μυκονιάτικο πανηγύρι, ο Βασίλης αποκαλύπτει τους άγραφους κανόνες και την ουσία που διέπει αυτές τις εκδηλώσεις.

Το Πνεύμα της Προσφοράς και της Κοινότητας

«Τι στο καλό είναι το διαφορετικό με τα δικά σας και το κάνετε τόσο ζήτημα;» ρωτάει ο «αρχάριος» φίλος. Η απάντηση του Βασίλη είναι άμεση και αποκαλυπτική: «Μέσα στη φούρια της σεζόν, εδώ και πολλές γενιές, ο Μυκονιάτης, βάζει στην άκρη την κούραση και τα αυξημένα έξοδα για να τιμήσει το προστάτη Άγιο του. Ο καθένας δωρίζει αυτό που μπορεί, ένα σφαχτό, λίγο κρασί, την εργασία του – μικρό ή μεγάλο δεν έχει σημασία.» Αυτή η εισαγωγή καθιστά σαφές ότι τα πανηγύρια δεν είναι απλές γιορτές, αλλά πράξεις ευλάβειας, προσφοράς και κοινοτικής αλληλεγγύης.

Το «Κόστος» της Εμπειρίας: Ανεκτίμητο

Ένα από τα πιο σημαντικά σημεία που τονίζει ο Βασίλης είναι η έλλειψη εισιτηρίου εισόδου. Ενώ σε άλλα νησιά μπορεί να υπάρχει κάποιο αντίτιμο, στη Μύκονο η συμμετοχή είναι ανοιχτή σε όλους. «Το κόστος εισόδου είναι ότι επιθυμείς να ρίξεις εσύ στο παγκάρι όταν πας να ανάψεις ένα κεράκι για το καλό, είτε πιστεύεις στο Θεό είτε όχι..» εξηγεί, αναδεικνύοντας την ανιδιοτελή φύση των εκδηλώσεων.

Μεζέδες: Λίγοι, Παραδοσιακοί και με Σκοπό

Όσον αφορά το φαγητό, ο Βασίλης Γρυπάρης διαχωρίζει σαφώς το «φαγητό» από τους «μεζέδες». Οι παραδοσιακοί μεζέδες του πανηγυριού είναι το «βραστό και το ζουμί από τα κρέατα που έχουν δωριθεί προς τιμή του Αγίου». Οποιαδήποτε άλλα εδέσματα εμφανίζονται, είναι «ευγενικές παραχωρήσεις και δωρεές των κτητόρων του πανηγυριού». Η φιλοσοφία πίσω από αυτό είναι η συγκράτηση και η απόλαυση της παρέας, του κρασιού και της μουσικής, ώστε «το κέφι να έρχεται στην ώρα του..».

Το «ΚΑΛΑΘΑΚΙ ΣΟΥ»: Το Απόλυτο Gadget του Πανηγυριού

Ίσως η πιο χαρακτηριστική συμβουλή του Βασίλη Γρυπάρη είναι η παρότρυνση για το «καλαθάκι». Για όσους δεν είναι λάτρεις του βραστού ή θέλουν να έχουν κάτι παραπάνω, η λύση είναι απλή και βαθιά ριζωμένη στην παράδοση της κοινότητας: «Προνοείς και φέρνεις μαζί σου – ιδανικά σε ένα καλαθάκι ή ψυγειάκι- όποιο μεζέ ή ποτό τραβάει η ψυχή σου για εσένα και τη παρέα σου!».

Χορός: Με Σεβασμό στην Παραγγελιά

Ο χορός είναι αναπόσπαστο κομμάτι κάθε πανηγυριού, και στη Μύκονο δεν αποτελεί εξαίρεση. Ωστόσο, υπάρχει ένας βασικός, άγραφος κανόνας: η «παραγγελιά». Όταν κάποιος ζητήσει ένα συγκεκριμένο τραγούδι ή χορό για την παρέα του, αυτό πρέπει να γίνει σεβαστό από όλους. Η ορχήστρα μπορεί να σταματήσει τον χορό για να διασφαλίσει την τήρηση της παραγγελιάς, προστατεύοντας έτσι την τάξη και αποφεύγοντας παρεξηγήσεις.

Έκκληση για Διατήρηση της Παράδοσης

Το κείμενο του Βασίλη Γρυπάρη κλείνει με μια συγκινητική έκκληση: «Εύχομαι οι παραπάνω αράδες να εντυπωθούν στο μυαλό όλων μας (ντόπιων και μη) και να ζήσουμε τα πανηγύρια που έρχονται με το τρόπο που τα έζησαν οι παππούδες μας. Ας σεβαστούμε το κόπο και τα έξοδα όσων τα κάνουν πραγματικότητα και ας βοηθήσουμε όλοι ώστε να διατηρηθεί αυτό το τόσο παραδοσιακό δρώμενο που τείνει να εκλείψει στο νησί μας.»

Μέσα από τον απλό, αλλά περιεκτικό του διάλογο, ο Βασίλης Γρυπάρης δεν προσφέρει απλώς έναν «οδηγό επιβίωσης» για τα Μυκονιάτικα πανηγύρια. Παρέχει μια βαθιά κατανόηση του ήθους και της παράδοσης που τα διέπει, υπενθυμίζοντας ότι η πραγματική αξία τους βρίσκεται στην προσφορά, την κοινότητα και τον σεβασμό σε έναν τρόπο ζωής που κινδυνεύει να χαθεί.

Η ανάρτηση του Βασίλη Γρυπάρη :

MYKONIATIKA ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ..για Αρχάριους..

Ένας φανταστικός διάλογος με τον εικονικό μου φίλο που επισκέπτεται για πρώτη φορά Μυκονιάτικο Πανηγύρι.

– Μα καλά, έχω ακούσει για τα πανηγύρια σε πολλά νησιά, τι στο καλό είναι το διαφορετικό με τα δικά σας και το κάνετε τόσο ζήτημα;

  • Ααα, ανοίγεις μεγάλο θέμα αγαπητέ. Ας μιλήσουμε λοιπόν για τα καλοκαιρινά πανηγύρια. Μέσα στη φούρια της σεζόν, εδώ και πολλές γενιές, ο Μυκονιάτης, βάζει στην άκρη την κούραση και τα αυξημένα έξοδα για να τιμήσει το προστάτη Άγιο του. Ο καθένας δωρίζει αυτό που μπορεί, ένα σφαχτό, λίγο κρασί, την εργασία του – μικρό ή μεγάλο δεν έχει σημασία. Αφού τελειώσει ο εσπερινός λοιπόν, όλοι κάθονται στα τραπέζια ή όπου βρουν κοντά στο χώρο του πανηγυριού και απολαμβάνουν το βράδυ τους με μουσική, χορό, κρασί και μεζέδες.

– Πω πω φοβερό ακούγεται!

  • Πράγματι είναι!

– Και ποιο μπορεί να είναι κόστος για την είσοδο στο πανηγύρι;

  • Το κόστος…χμμμ.. Κάτσε να σκεφτώ… Α, ναι, το κόστος εισόδου είναι ότι επιθυμείς να ρίξεις εσύ στο παγκάρι όταν πας να ανάψεις ένα κεράκι για το καλό, είτε πιστεύεις στο Θεό είτε όχι..

– Μα καλά, αφού σε άλλα νησιά έχει είσοδο στα πανηγύρια.

  • Ναι, όντως, σε άλλα νησιά.

– Οκ, κατάλαβα, το φαγητό τότε, τι κόστος έχει;

  • Το φαγητό; Δεν είπα ποτέ ότι έχει φαγητό..

– Μα, είπες, μεζέδες..

  • Σωστά, άλλο το φαγητό, άλλο οι μεζέδες.. Με το μεζέ, σιγοτρώς, σιγοπίνεις και έρχεται το κέφι στην ώρα του..

– Αα, οκ κατάλαβα. Και τι μεζέδες έχει;

  • Μα τους παραδοσιακούς φυσικά.

– Και ποιοί είναι οι παραδοσιακοί μεζέδες του πανηγυριού;

  • Το βραστό και το ζουμί από τα κρέατα που έχουν δωριθεί προς τιμή του Αγίου.

– Και όλα τα υπόλοιπα που βλέπω σε φωτογραφίες και μου έχουν πει;

  • Ότι άλλο μπορεί να έχεις δει είναι ευγενικές παραχωρήσεις και δωρεές των κτητόρων του πανηγυριού για την ευχαρίστηση όλου του κόσμου. Παρ’όλα αυτά όμως, παραδοσιακά, τα δύο που σου προανέφερα είναι τα εδέσματα του πανηγυριού.

– Μμμ, μάλιστα.. Ξέρεις όμως, εμένα δε μου αρέσει το βραστό κρέας. Πώς θα κάνω κέφι;

  • Χαίρομαι που ρώτησες! Όπως είπαμε προηγουμένως τα πανηγύρια γίνονται με εθελοντική εργασία και δωρεές. Συνεπώς, κανείς δεν μπορεί να έχει την παραμικρή απαίτηση τόσο για φαγητό όσο και για ποτό. Για το λόγο αυτό, σου προτείνω αγαπητέ εικονικέ μου φίλε, να έχεις μαζί σου το σπουδαιότερο gadget του πανηγυριού. Το ΚΑΛΑΘΑΚΙ ΣΟΥ!

– Τι εννοείς;

  • Πολύ απλό, προνοείς και φέρνεις μαζί σου – ιδανικά σε ένα καλαθάκι ή ψυγειάκι- όποιο μεζέ ή ποτό τραβάει η ψυχή σου για εσένα και τη παρέα σου! Και το σπουδαιότερο, δοκιμάζοντας να τα μοιραστείς στο κοινό τραπέζι, θα σου δοθεί μια σπουδαία ευκαιρία να γνωρίσεις κόσμο, να δοκιμάσεις του μεζέδες του διπλανού και να ζήσεις το πανηγύρι στο 100%! Άσε που μπορεί να προκύψει και καμιά πιο ενδιαφέρουσα γνωριμία…

– Πω πω, ακούγεται πολύ…διαφορετικό..

  • Είναι όντως, αλλά αυτό το κάνει και ξεχωριστό..

– Και από χορό, τι γίνεται;

  • Άφθονος! Τα όργανα παίζουν ασταμάτητα, μέχρι να κουραστεί και ο τελευταίος. Έχουν όμως έναν βασικό όρο, που κι αυτός είναι όσο παλιός είναι τα πανηγύρια.

– Και ποιος είναι αυτός;

  • Άλλοι το λένε επιθυμία, άλλοι παραγγελιά.. Όταν έρθεις δηλαδή, και ζητήσεις από την ορχήστρα ένα συγκεκριμένο τραγούδι ή χορό για να χορέψεις τη ντάμα, τους φίλους ή την οικογένειά σου. Αυτό θα πρέπει να γίνει σεβαστό από όλους τους υπόλοιπους διότι είναι πολύ πιθανό η ορχήστρα, για να προστατέψει την παραγγελιά και να αποτρέψει παρεξηγήσεις να σταματήσει το χορό.

– Ναι αλλά έτσι δε θα μπορώ να χορέψω όσο θέλω.

  • Φυσικά και θα μπορείς, η βραδιά άλλωστε είναι πολύ μεγάλη. Αν έχεις τη διάθεση να σεβαστείς τους άγραφους κανόνες που ορίζουν ένα πανηγύρι, πίστεψε με, θα το απολαύσεις όσο δε φαντάζεσαι.

Εύχομαι οι παραπάνω αράδες να εντυπωθούν στο μυαλό όλων μας (ντόπιων και μη) και να ζήσουμε τα πανηγύρια που έρχονται με το τρόπο που τα έζησαν οι παππούδες μας. Ας σεβαστούμε το κόπο και τα έξοδα όσων τα κάνουν πραγματικότητα και ας βοηθήσουμε όλοι ώστε να διατηρηθεί αυτό το τόσο παραδοσιακό δρώμενο που τείνει να εκλείψει στο νησί μας.