Την πρόθεση του υπουργείου Περιβάλλοντος να υπερασπιστεί τους κατασκευαστές και μεσίτες που εκτέθηκαν οικονομικά μετά την ακύρωση των κινήτρων του ΝΟΚ και όχι τους πολίτες που προσπαθούν να υπερασπιστούν την ταυτότητα της περιοχής τους φανερώνει η τροπολογία που κατέθεσε αργά προχθές το βράδυ στη Βουλή. Η ρύθμιση φθάνει στο σημείο να ορίζει τρόπο παράκαμψης δικαστικών αποφάσεων που ακυρώνουν οικοδομικές άδειες και να παρεμβαίνει σε εκκρεμείς δίκες για τα κίνητρα του ΝΟΚ, προκειμένου να δώσει δικαίωμα ολοκλήρωσης των ημιτελών κτιρίων, αν καταβάλουν «πράσινο χαρτζιλίκι» στον δήμο.

Η τροπολογία κατατέθηκε σε σχέδιο νόμου του υπουργείου Δικαιοσύνης. Με τη ρύθμιση παύει η γενικευμένη εφαρμογή των κινήτρων του ΝΟΚ που ακύρωσε το Συμβούλιο της Επικρατείας και ορίζεται ότι μπορούν να ενσωματωθούν στα πολεοδομικά σχέδια «μέσω καθορισμού ζωνών κινήτρων», λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του κάθε οικισμού. Η τροπολογία έρχεται τέσσερις μήνες μετά τη δημοσίευση των αποφάσεων της ολομέλειας του ΣτΕ, αλλά δεν λύνει το βασικό ζήτημα που ανέκυψε από το ΣτΕ: πώς θα πιστοποιηθεί ποιoς ξεκίνησε εργασίες πριν από τις 11 Δεκεμβρίου. Το ζήτημα αυτό παραπέμπεται σε προεδρικό διάταγμα, κάτι που θα μπορούσε να είχε προβλεφθεί νομοθετικά από τον Ιανουάριο. Να σημειωθεί ότι, καθυστερώντας να διευκρινίσει τα ζητήματα αυτά, το υπουργείο άθελά του έδωσε το σύνθημα σε όσους κατασκευαστές δεν είχαν ξεκινήσει να χτίζουν, να το πράξουν (πολλές καταγγελίες ήρθαν από περιοχές όπως η Κηφισιά).

• Οσον αφορά τις οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν με τα κίνητρα του ΝΟΚ, η ρύθμιση προβλέπει πως σε όσες περιπτώσεις δεν ξεκίνησε η υλοποίηση, οι άδειες θα αναθεωρηθούν (για να αφαιρεθούν τα επιπλέον τετραγωνικά) χωρίς επιπλέον κόστος (δεν καταβάλλονται φόροι, παράβολα, εισφορές και κρατήσεις). Βέβαια, η ίδια απαλλαγή δίνεται και για τις οικοδομικές άδειες που έχουν ξεκινήσει να υλοποιούνται, αν αναθεωρηθούν για οποιαδήποτε αιτία.

• Το πλέον προβληματικό σημείο της ρύθμισης αφορά την παρέμβαση στις περιπτώσεις οικοδομικών αδειών που έχουν ακυρωθεί δικαστικά ή εκκρεμεί απόφαση δικαστηρίου έπειτα από προσφυγή. Η ρύθμιση προβλέπει ότι στις περιπτώσεις αυτές (καθώς και σε όσες περιπτώσεις έχουν ενταχθεί σε χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης ή το ΕΣΠΑ) το ημιτελές κτίριο μπορεί να ολοκληρωθεί με τα κίνητρα του ΝΟΚ. Οι ιδιοκτήτες και ο εργολάβος της οικοδομής θα καταθέσουν στον δήμο (μέσω του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων) ένα ποσό που θα οριστεί στη συνέχεια. Τα χρήματα αυτά θα πρέπει να διατεθούν για «πράσινα έργα» (με ένα σχέδιο που έχει τον ευφάνταστο τίτλο Ειδικό Σχέδιο Περιβαλλοντικού Ισοδύναμου Αναβάθμισης Πόλεων – ΕΣΠΙΑΠ). Ο τρόπος χρήσης των χρημάτων είναι αρκετά διασταλτικός, καθώς μπορεί να αφορά ακόμη και τη βελτίωση υφιστάμενων κοινοχρήστων χώρων. Αυτό σημαίνει ότι οι πολίτες σε περιοχές όπως λ.χ. ο Αλιμος ή η Βάρη – Βούλα – Βουλιαγμένη, που σταμάτησαν μέσω προσφυγών δεκάδες οικοδομικές άδειες, τώρα μπορεί να τις δουν να υλοποιούνται με την επίφαση κάποιας «πράσινης επέμβασης».

Δεν λύνεται το ζήτημα του πώς θα πιστοποιηθεί ποιoς ξεκίνησε εργασίες πριν από τις 11/12, παραπέμποντας σε μελλοντικό προεδρικό διάταγμα.

Το ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι ότι η δυνατότητα αυτή παρέχεται όχι μόνο σε περιπτώσεις όπου έχει ολοκληρωθεί ο φέρων οργανισμός του κτιρίου (και είναι όντως ελάχιστες), αλλά και σε περιπτώσεις που δεν έχει ολοκληρωθεί, δηλαδή η κατασκευή βρίσκεται σε αρχικό στάδιο, λ.χ. στο επίπεδο… του υπογείου. Η έγκριση τέτοιων περιπτώσεων γίνεται μέσω έγκρισης από τα κεντρικά συμβούλια πολεοδομικών θεμάτων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ) και αρχιτεκτονικής (ΚΕΣΑ), δύο αδιαφανή όργανα του υπουργείου Περιβάλλοντος (δεν δημοσιεύουν ούτε ατζέντα ούτε αποφάσεις), επομένως μπορεί να «διασωθεί» άγνωστος αριθμός αδειών χωρίς κανείς να μάθει την αιτία.

Το ερώτημα βέβαια είναι αν το ΣτΕ θα δεχθεί τη ρύθμιση αυτή, καθώς οι λεπτομέρειές της θα προωθηθούν μέσω προεδρικού διατάγματος.

Οι μεγάλες επενδύσεις

Με την τροπολογία εξαιρούνται ευθέως από την ακυρωτική απόφαση του ΣτΕ οικοδομικές άδειες με bonus του ΝΟΚ οι οποίες αφορούν μεγάλες επενδύσεις: ειδικά σχέδια χωρικής ανάπτυξης δημοσίων ή ιδιωτικών ακινήτων (ΕΣΧΑΣΕ και ΕΣΧΑΔΑ), καθώς και Σχέδια Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (ΣΟΑ), όπως είναι η επένδυση στο Ελληνικό (η οποία βέβαια εγκρίθηκε με συγκεκριμένα πολεοδομικά μεγέθη, που στη συνέχεια προσαυξήθηκαν δωρεάν για τον επενδυτή μέσω των πολεοδομικών bonus). Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, αυτό γίνεται για λόγους δημοσίου συμφέροντος.

Ανάμεικτες αντιδράσεις από τους φορείς

Την οργή των δημάρχων των περιοχών που έκαναν τα τελευταία χρόνια αγώνα κατά των κινήτρων του ΝΟΚ προκαλεί η τροπολογία του ΥΠΕΝ. Οι αντιδράσεις εστιάζονται τόσο στη δυνατότητα παράκαμψης των δικαστικών αποφάσεων όσο και της εξαίρεσης των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης και των μεγάλων ιδιωτικών επενδύσεων. Αντιθέτως, ο τεχνικός κόσμος πιστεύει ότι η ρύθμιση είναι θετική, όμως αδικεί όσους έχουν οικοδομική άδεια με τα κίνητρα του ΝΟΚ, αλλά δεν πρόλαβαν να ξεκινήσουν εργασίες.

«Η νομοθετική ρύθμιση καθορίζει το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα γίνονται οι αναθεωρήσεις των αδειών και θα εκδίδονται νέες άδειες, σύμφωνα με την απόφαση του ΣτΕ. Δίνει διέξοδο σε ημιτελείς κατασκευές που έχουν ξεκινήσει μέχρι τις 11 Δεκεμβρίου 2024 στις οποίες έχουν γίνει προσφυγές, προκειμένου να μην παραμείνουν επικίνδυνα κτίρια – φαντάσματα στις πόλεις», λέει ο Γιώργος Στασινός, πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας. «Η ρύθμιση δίνει λύση στις περιπτώσεις που υπάρχουν εγκεκριμένες χρηματοδοτήσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και το ΕΣΠΑ, ώστε να μη χαθούν διαθέσιμοι πόροι. Πολύ σημαντικό είναι ότι όλα τα παραπάνω θα εγκριθούν με προεδρικό διάταγμα, εξασφαλίζοντας την ασφάλεια που απαιτείται. Συμπερασματικά, η ρύθμιση είναι απολύτως θετική. Θα έπρεπε να είχε γίνει νωρίτερα, ιδίως στο σκέλος που διευκρινίζει τι θεωρείται έναρξη εργασιών. Και επίσης θα έπρεπε να δώσει λύση και στις υπόλοιπες οικοδομικές άδειες που έχουν εκδοθεί μέχρι και την 11η Δεκεμβρίου και δεν είχαν ξεκινήσει εργασίες, αν θέλουμε να υποστηρίζουμε ότι υπάρχει ασφάλεια δικαίου, ασφάλεια των επενδύσεων και εμπιστοσύνη των διοικουμένων».

«Η ρύθμιση καλύπτει σε μεγάλο βαθμό αυτά που όρισε η ολομέλεια του ΣτΕ», εκτιμά ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, δήμαρχος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης. «Δύο ζητήματα εγείρονται. Πρώτον, το εφεύρημα περί “περιβαλλοντικού ισοζυγίου”. Σύμφωνα με τη λογική του, αρκεί να πληρώσεις για να χτίσεις πέραν των κεκανονισμένων. Αν αυτό γίνει δεκτό, θα αποτελέσει κερκόπορτα για ανάλογες ρυθμίσεις στο μέλλον. Δεύτερον, εξαιρούνται τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, οι μεγάλες επενδύσεις κ.λπ. Είναι προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος να επιτρέπεται να λειτουργεί κάποιος εις βάρος των υπόλοιπων πολιτών; Οσον αφορά την προσθήκη των bonus στα πολεοδομικά σχέδια, απλά θα δώσει το έναυσμα για μια νέα δικαστική διαμάχη, καθώς δεν θα το κάνουμε ποτέ δεκτό».

Θετική –με αστερίσκους– υποδοχή από τον τεχνικό κόσμο, οργή από τους δημάρχους που έκαναν αγώνα κατά των κινήτρων.

«Είναι δυνατόν η δικαστική προστασία να καταστεί άνευ αντικειμένου;», λέει ο δήμαρχος Αλίμου Ανδρέας Κονδύλης. «Εμείς θέλαμε να γλιτώσουμε την υπερβολική δόμηση στην περιοχή μας και το δικαστήριο μας δικαίωσε. Τώρα λοιπόν έρχεται ένας νόμος και λέει, δεν πειράζει, θα σας πληρώσουμε ένα ποσό και θα νομιμοποιηθεί η δόμηση που κηρύχθηκε αυθαίρετη και μάλιστα με προνομιακό τρόπο». Οσον αφορά την εξαίρεση των μεγάλων επενδύσεων από τους περιορισμούς, «δεν μας βρίσκει σύμφωνους η εξαίρεση του ΣΟΑ στο Ελληνικό. Η έκταση πωλήθηκε από το Δημόσιο με συγκεκριμένο τίμημα για την ανέγερση συγκεκριμένων πολεοδομικών μεγεθών και αδειοδοτήθηκε για την ανέγερση συγκεκριμένων μεγεθών. Γιατί να χτίσει παραπάνω δωρεάν; Είναι αθέμιτη κρατική ενίσχυση και σίγουρα θα οδηγηθεί ενώπιον της Ε.Ε.».

«Η ρύθμιση περί περιβαλλοντικού ισοδυνάμου είναι ένα νέο είδος τακτοποίησης αυθαιρέτων», λέει ο Δημήτρης Μέλισσας, καθηγητής του ΕΜΠ και δικηγόρος. «Οσοι κατασκευαστές έχτισαν με βάση τον ισχύοντα σχεδιασμό βρίσκονται σε δυσμενέστερη θέση από εκείνους που χρησιμοποίησαν τα κίνητρα του ΝΟΚ, καθώς δεν τους αποζημιώνει κανείς. Αρα η πολιτεία δημιουργεί δύο κατηγορίες επιχειρηματιών. Οσον αφορά τις δικαστικές αποφάσεις και τις εκκρεμείς δίκες, εκτιμώ ότι είναι ευθεία παρέμβαση στη Δικαιοσύνη που δεν πρέπει να επιτρέπεται».

Στη Βουλή, πάντως, ο υπουργός Περιβάλλοντος Σταύρος Παπασταύρου δέχθηκε κριτική από ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ για την έλλειψη διαβούλευσης στο συγκεκριμένο ζήτημα, αλλά και την εξαίρεση των μεγάλων επενδύσεων. Ο υπουργός απάντησε ότι σε ανοιχτή πλατφόρμα που άνοιξε το υπουργείο μετά την απόφαση του ΣτΕ είχαν κατατεθεί 700 σχόλια, που ελήφθησαν υπόψη. «Δεν μπορούμε να είμαστε σε πολεοδομική αφασία», ανέφερε, εκτιμώντας ότι η ρύθμιση «θα άρει τις αβεβαιότητες».

ΠΗΓΗ : kathimerini.gr