Σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στο Mykonos 24/7, ο Τομεάρχης Νησιωτικής Πολιτικής του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής, Γιάννης Πολυχρονάκος, μέλος της Εθνικής Αντιπροσωπείας του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, τοποθετήθηκε με δριμύτητα για το ζήτημα του υπερτουρισμού, ασκώντας σφοδρή κριτική στην κυβερνητική ρητορική.
M24/7 : «Πώς σχολιάζετε τις δηλώσεις του Πρωθυπουργού για την ανάγκη “Απομυκονοποίησης” Θεωρείτε ότι ο όρος αυτός περιγράφει με ακρίβεια το πρόβλημα του υπερτουρισμού ή αποτελεί μια απλουστευτική προσέγγιση ενός πολυδιάστατου ζητήματος;»
Γ. ΠΟΛ : Οι δηλώσεις αυτές όχι μόνο δεν αποτυπώνουν την πραγματικότητα αλλά συνιστούν μια μορφή χυδαίου, λαϊκοφιλελεύθερου λαϊκισμού. Αντί να αναλυθεί σοβαρά το πολυδιάστατο φαινόμενο του υπερτουρισμού, επιλέγεται μια εύκολη επικοινωνιακή κατασκευή που κλείνει το μάτι σε κοινωνικά αντανακλαστικά αυτοματισμού.
Το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι φυσικά «η Μύκονος» ούτε «οι νησιώτες». Η στοχοποίησή τους είναι πρωτοφανής, άδικη, πολιτικά και εθνικά ανεύθυνη. Αυτό που ο Πρωθυπουργός αποσιωπά με προκλητικό τρόπο είναι ότι ο υπερτουρισμός αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο, συνδεδεμένο με διεθνείς ροές, κλιματική κρίση, ψηφιακές πλατφόρμες, ελλιπή ρύθμιση και ανεπαρκείς υποδομές. Η εύκολη μεταφορά ευθυνών στους κατοίκους των νησιών και μάλιστα σε ένα νησί που συμβάλλει καθοριστικά στα δημόσια έσοδα είναι μια επικοινωνιακή φούσκα που έχουμε ξαναδεί. Πρόκειται για την προσφιλή τακτική του Πρωθυπουργού να στοχοποιεί κοινωνικές ομάδες προκειμένου να μιλήσει σε συγκεκριμένα εκλογικά ακροατήρια.
Στην προκειμένη περίπτωση, στοχοποιείται η ίδια η νησιωτικότητα. Όμως η έλλειψη σχεδίου για την αντιμετώπιση του υπερτουρισμού δεν αντικαθίσταται με συνθήματα. Ούτε υποκαθίστανται οι αναγκαίες πολιτικές με πολιτικά χυδαία επικοινωνιακά στερεότυπα που υποβαθμίζουν και υπονομεύουν την ουσία του προβλήματος.
M24/7 : «Αντί της “Απομυκονοποίησης” ποιο μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης προτείνει το ΠΑΣΟΚ για τα νησιά, ώστε να συνδυαστεί η οικονομική πρόοδος με τη διατήρηση του περιβάλλοντος και του χαρακτήρα των νησιών;»
Γ. ΠΟΛ : Το ΠΑΣΟΚ μιλούσε για βιώσιμη ανάπτυξη όταν κάποιοι την ειρωνεύονταν και χειροκροτούσαν την άναρχη δόμηση και την χωρίς όρια μεγέθυνση του τουρισμού. Η προσέγγιση της βιωσιμότητας είναι στο DNA της παράταξής μας και αποτέλεσε κεντρικό άξονα των κυβερνήσεών μας, με συγκεκριμένα μέτρα και μακρόπνοο σχεδιασμό. Κάποιοι τότε λοιδορούσαν μεγάλες μορφές που πρωτοπόρησαν με νόμους που έσωσαν τα νησιά μας και τον χαρακτήρα τους.
Σήμερα προτείνουμε ένα ολοκληρωμένο εθνικό μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης, ικανό να συνδυάσει οικονομική πρόοδο, προστασία του περιβάλλοντος και διατήρηση της τοπικής ταυτότητας. Πιστεύουμε ότι η Ελλάδα μπορεί και οφείλει να πρωτοπορήσει διεθνώς. Ήρθε η ώρα να θέσουμε τον πήχη ψηλά. Η αλλαγή του μοντέλου απαιτεί γενναίες αποφάσεις και σαφές ρυθμιστικό πλαίσιο. Προϋποθέτει επίσης την αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων για τη μετάβαση σε ένα πολυκεντρικό, ισορροπημένο αναπτυξιακό πρότυπο. Στον πυρήνα του βρίσκεται η προώθηση ήπιων μορφών τουρισμού πολιτιστικών, φυσιολατρικών, γαστρονομικών που ενισχύουν την τοπική οικονομία χωρίς να εξαντλούν τους φυσικούς πόρους.
Ήρθε επίσης η στιγμή να ανοίξει επίσημα η συζήτηση για τη φέρουσα ικανότητα κάθε νησιού: πόσους επισκέπτες, πόσα καταλύματα και πόση πίεση σε νερό, ενέργεια και υποδομές μπορεί πραγματικά να αντέξει. Χωρίς αυτό, κάθε «στρατηγική» είναι ευχολόγιο. Χρειάζονται επίσης αποφάσεις για την αυστηρή προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και του τοπίου κάτι που το κράτος έχει αποτύχει συχνά να διασφαλίσει, όπως δείχνουν και παραδείγματα πρόχειρων παρεμβάσεων, όπως τα συρματοπλέγματα στην Πορτάρα της Νάξου.
Η βιώσιμη ανάπτυξη σημαίνει και διαφοροποίηση της τοπικής οικονομίας: ενίσχυση της πρωτογενούς παραγωγής, της μικρής κλίμακας αλιείας, της αγροδιατροφής, της κυκλικής οικονομίας και των πράσινων τεχνολογιών. Τίποτα από αυτά δεν μπορεί να γίνει μόνο με κεντρικό σχεδιασμό. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ουσιαστική διαβούλευση και συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών. Χωρίς αυτούς, καμία πολιτική δεν είναι βιώσιμη και καμία μετάβαση δεν μπορεί να πετύχει.
M24/7 : «Ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν για την αναβάθμιση των λιμενικών υποδομών στα νησιά;»
Γ. ΠΟΛ : Η αναβάθμιση των λιμενικών υποδομών προϋποθέτει πρώτα απ’ όλα μια διαφορετική αντίληψη για τη νησιωτικότητα. Η νησιωτική πολιτική δεν μπορεί να είναι τίτλος χωρίς περιεχόμενο· πρέπει να αποτελεί εθνικό στόχο. Τα λιμάνια είναι ζωτικής σημασίας για τα νησιά — για τη μετακίνηση, την οικονομία, την προμήθεια αγαθών και την ασφάλεια. Μόνο με ολοκληρωμένο σχεδιασμό και σύγχρονες υποδομές μπορούν τα νησιά να αντιμετωπίσουν με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα την αυξημένη πίεση μετακινήσεων και εμπορευμάτων.
Γι’ αυτό απαιτείται:
• Εθνικός, μακροπρόθεσμος σχεδιασμός που καθορίζει τις πραγματικές ανάγκες κάθε νησιού.
• Εκσυγχρονισμός και επέκταση των λιμενικών εγκαταστάσεων ώστε να εξυπηρετούν με ασφάλεια τον αυξημένο αριθμό επιβατών και φορτίων.
• Ενίσχυση ασφάλειας και λειτουργικότητας, με σύγχρονα συστήματα φωτισμού, παρακολούθησης και διαχείρισης κυματισμών.
• Πράσινα και ενεργειακά αποδοτικά λιμάνια, με υποδομές ηλεκτροδότησης πλοίων και διαχείρισης αποβλήτων.
• Σταθερή χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά και εθνικά προγράμματα.
• Συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών, ώστε τα έργα να ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες των νησιών.
