Την προηγούμενη Κυριακή, ο κάτοχος Νόμπελ Οικονομικών καθηγητής Σερ Χριστόφορος Πισσαρίδης (Regius Professor of Economics, London School of Economics) και οι καθηγητές Κώστας Μεγήρ (έδρα Douglas A. Warner III στο Yale) και Κώστας Βαγιανός (Finance, London School of Economics), δημοσίευσαν στην εφημερίδα “Καθημερινή” ένα άρθρο με τίτλο: “Από τον τουρισμό στην οικονομία της καινοτομίας”.
Οι αξιολογότατοι επιστήμονες δεν είπαν τίποτε το καινούργιο ή το πρωτοφανές. Απλά επανέλαβαν αυτό που έχουν δείξει εκατοντάδες (αν όχι χιλιάδες) έρευνες: Καμία χώρα, και πολύ περισσότερο η Ελλάδα, δεν μπορεί να επιβιώσει και να προοδεύει μακροχρόνια, στηριζόμενη σε… μονοκαλλιέργεια τουριστικών υπηρεσιών.
Οι δύο (κυριότεροι) λόγοι που δίνουν οι εξαίρετοι ακαδημαϊκοί κι έχουν παρουσιαστεί κατ’ επανάληψη και από τη στήλη, είναι το περιβάλλον και η παραγωγικότητα της ελληνικής οικονομίας.
Ο τουρισμός γενικότερα έχει αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Δεν πρόκειται για αξίωμα αλλά αποδεδειγμένο διαχρονικά, γεγονός. Όποιος έχει επισκεφθεί με ανοιχτά μάτια και με συχνότητα τουλάχιστον μιας φοράς στη δεκαετία τη Μύκονο (κυρίως) και τη Σαντορίνη από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 μέχρι σήμερα, δεν χρειάζεται περαιτέρω εξηγήσεις. Όλοι οι υπόλοιποι δεν έχουν παρά να κάνουν μία αναζήτηση για να δουν τι χρειάστηκε να κάνουν και για πόσο καιρό περιοχές όπως τα Κανάρια Νησιά, οι Βαλεαρίδες, η Σαρδηνία και η Σικελία. Χωρίς πάντα με θεαματικά ή έστω τα σχετικά επιθυμητά αποτελέσματα. Αλλά το περιβάλλον, υπό τον όρο ότι συμφωνούμε όλοι να κάνουμε ότι πρέπει για να βελτιωθεί η κατάσταση, είναι κάτι που… διορθώνεται!
Αντίθετα, η παραγωγικότητα της χώρας αποτελεί μακράν το μεγαλύτερο, πολυσχιδέστερο και πλέον δυσεπίλυτο πρόβλημα της οικονομίας. Το γεγονός πως, ενώ οι Έλληνες εργάζονται περισσότερο από όλους τους άλλους τους πολίτες των 27 (2.035 ώρες/έτος) αλλά βρίσκονται στην προτελευταία θέση ως προς την παραγωγικότητα, λέει τα πάντα.
Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, δεν φταίει για τη χαμηλή παραγωγικότητα μόνο ο τουρισμός. Αλλά αυτή η πραγματικότητα δεν μπορεί ν’ αλλάξει το γεγονός ότι, όπως “υλοποιείται” σήμερα στην Ελλάδα, αποτελεί μία δραστηριότητα εξαιρετικά χαμηλής παραγωγικότητας.
Ενώ, όπως πολύ σωστά επισημαίνουν οι κ.κ. καθηγητές, η μεταποίηση, η πληροφορική και οι τηλεπικοινωνίες, μαζί με τις χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες, παρουσιάζουν παραγωγικότητα σαφώς μεγαλύτερη του μέσου όρου της ΕΕ (από 60%, έως 250% περισσότερη), ενώ σε αυτούς τους τομείς απασχολούνται εργαζόμενοι λιγότεροι του μέσου όρου των Ευρωπαίων (από 60%, έως 75% του μέσου όρου)!!!
Σε απλά ελληνικά, πολλοί λιγότεροι απασχολούμενοι στην Ελλάδα, παράγουν πολύ περισσότερα (και πολύ πιο ξεκούραστα, αλλά αυτό είναι μία διαφορετική συζήτηση), από τη συντριπτική πλειονότητα. Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος οικονομική ιδιοφυΐα για να αντιληφθεί ότι πρόκειται για ένα μοντέλο παραγωγής που δεν είναι βιώσιμο, μακροχρόνια.
Ίσως μέχρι το 2030 (το πιθανότερο νωρίτερα, περί το 2027-28), τα πράγματα να μοιάζουν ρόδινα. Αλλά μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι, εάν δεν κάνουμε δραστικές αλλαγές σε όλο το φάσμα της κοινωνίας και τις οικονομίας, κάποια στιγμή καθόλου μακρινή, θα αρχίσει να γίνεται αντιληπτή η φθορά που προκαλεί στη χώρα το συγκεκριμένο μοντέλο και η πορεία θα μετατραπεί σε κατηφορική.
Στην αρχή σχετικά αργά, αλλά με επιταχυνόμενους ρυθμούς. Οι οποίοι θα οδηγήσουν την οικονομία σε πολύ μεγάλες και ιδιαίτερα μακροχρόνιες προβληματικές περιόδους, σε ορίζοντα πενταετίας ή λίγο περισσότερο. Πάντως σίγουρα όχι παραπάνω από δεκαετία. Κι αυτά που πρέπει να γίνουν για να αποφευχθεί η… νταλίκα, απαιτούν πολύ χρόνο, μπόλικο χρήμα και έντονη προσπάθεια.
Αν δεν θέλουμε λοιπόν, γύρω στο 2035, να ψάχνουμε ποιος θα μας δανείσει με μια νέα σειρά μνημονίων (την ΕΕ μην την έχετε και τόσο σίγουρη ότι θα μπορεί να δώσει όσα θα είναι αναγκαία), χρειάζεται να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τις οικονομικές δραστηριότητες (και όχι μόνο). Τόσο σε προσωπικό, όσο και σε γενικό επίπεδο.
Με έναν και μοναδικό στόχο: να δημιουργήσουμε και να εφαρμόσουμε καινοτόμες, σαφώς πιο αποτελεσματικές διαδικασίες και πρακτικές, σε όλους τους παραγωγικούς τομείς. Ακόμη και στον τουρισμό, αλλά αφού έχουμε φροντίσει πρώτα να αποτελεί τμήμα της οικονομίας, μικρότερο του 10%! Αλλιώς δεν θα “βγει”…
Όλα αυτά μοιάζουν ίσως, με αερολογίες θεωρίας! Αλλά δεν είναι! Όσο κι αν φαίνεται πιο θελκτική η συνέχιση πάνω στην πεπατημένη, δεν προσφέρει μέλλον με ευρωπαϊκής ποιότητας βιοτικό επίπεδο.
Μοναδική διέξοδος, η παραγωγή καινοτομίας σε όλα τα επίπεδα. Οποιαδήποτε άλλη επιλογή, παρουσιάζει υπερβολικά μεγάλο ρίσκο, με πιθανές αποδόσεις, εξαιρετικά χαμηλές!
Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr
ΠΗΓΗ :https://www.capital.gr/