24/7 — Υπάρχει αποτελεσματική διαχείριση των κινδύνων από δραστηριότητες που
μπορεί να ενέχουν επιπτώσεις για το περιβάλλον;

Σοφία Χανιώτη : Σίγουρα, η διαχείριση των περιβαλλοντικών κινδύνων έχει σημειώσει σημαντική
πρόοδο τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω της αυξανόμενης πίεσης από την κοινωνία και των αυστηρότερων νομοθετικών πλαισίων. Ωστόσο, το κατά πόσο είναι αποτελεσματική είναι ένα μεγάλο ερώτημα όπως και το πώς θα γίνει αποτελεσματικότερη. Σίγουρα, υπάρχουν, πλέον, μηχανισμοί και πρακτικές που επιτρέπουν την έγκαιρη αναγνώριση και τον περιορισμό των επιπτώσεων από δραστηριότητες που θα μπορούσαν να βλάψουν το περιβάλλον.

Συγκεκριμένα, οι στρατηγικές για την αποτελεσματική διαχείριση των περιβαλλοντικών κινδύνων περιλαμβάνουν την προληπτική διαχείριση. Παράλληλα, η συνεχής παρακολούθηση και έλεγχος επιτρέπει άμεσες αντιδράσεις σε αλλαγές ή κινδύνους, διευκολύνοντας έγκαιρες παρεμβάσεις. Επιπλέον, πολλές δραστηριότητες, όπως η βιομηχανία, η γεωργία και ο τουρισμός, χρησιμοποιούν βελτιωμένες τεχνολογίες και φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές για τη μείωση εκπομπών ρύπων και αποβλήτων.
Αλλά οι δραστηριότητες σήμερα είναι πιο πολλές και πιο «βαριές» σε σχέση με το παρελθόν οπότε το πρόβλημα αθροιστικά παραμένει μεγάλο.

Η υιοθέτηση ουσιαστικών λύσεων μπορεί να βοηθήσει στις κατά το δυνατόν λιγότερες
επιπτώσεις.

24/7 — Η νομοθεσία αντιμετωπίζει πλέον με αυστηρότητα τα θέματα της
«Περιβαλλοντικής Ευθύνης»;

Σοφία Χανιώτη : Η νομοθεσία είναι αυστηρή, ιδιαίτερα με την Οδηγία 2004/35/ΕΚ στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία εστιάζει στην πρόληψη και αποκατάσταση περιβαλλοντικών ζημιών. Παρ’ όλα αυτά, συχνά παρατηρείται ότι η νομοθεσία τείνει να αυτοαναιρείται, επειδή δεν δίνει την ίδια έμφαση στην πρόληψη όσο στην απονομή χρηματικών ποινών, οι οποίες συνήθως είναι δυσανάλογες σε σχέση με τη ζημιά που έχει προκληθεί και τα κέρδη των επιχειρήσεων που την προκαλούν.

Συγκεκριμένα, αν και η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» είναι σημαντική, οι χρηματικές ποινές που επιβάλλονται συχνά δεν είναι αρκετά μεγάλες ώστε να λειτουργούν ως αποτρεπτικό μέτρο. Οι εταιρείες πολλές φορές πληρώνουν τα πρόστιμα χωρίς να αλλάζουν ουσιαστικά τις πρακτικές τους. Η έλλειψη εστίασης στην πρόληψη οδηγεί στο να εφαρμόζονται κυρώσεις μόνο μετά την εκδήλωση περιβαλλοντικής ζημιάς, καθιστώντας την αποκατάσταση δύσκολη και συχνά αδύνατη.

Επίσης, παρά την υποχρέωση αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς, η διαδικασία αυτή είναι συχνά ανεπαρκής, καθώς οι χρηματικές ποινές είναι μικρές σε σχέση με το κόστος αποκατάστασης. Τέλος, οι περίπλοκες δικαστικές διαδικασίες καθυστερούν την επιβολή κυρώσεων, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να συνεχίζουν τις δραστηριότητές τους χωρίς άμεσες συνέπειες.

24/7 — Το καλοκαίρι πραγματοποιήθηκαν με μεγάλη επιτυχία τα εργαστήρια
περιβαλλοντικής μελέτης. Ποιο είναι το επόμενο βήμα;

Σοφία Χανιώτη : Η αλήθεια είναι ότι τα εργαστήρια αγαπήθηκαν πολύ. Τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να μάθουν για το περιβάλλον μέσα από διαδραστικές δραστηριότητες . Η θετική ανταπόκριση των παιδιών και των οικογενειών τους αναδεικνύει τη σημασία αυτών των πρωτοβουλιών στη διαμόρφωση περιβαλλοντικής συνείδησης.

Το επόμενο βήμα είναι να καταστήσουμε αυτή την εμπειρία μόνιμη και να εντάξουμε
τα εργαστήρια αυτά στο πρόγραμμα της τοπικής κοινότητας, προσφέροντας συνεχή
εκπαίδευση όλο το χρόνο. Για να το επιτύχουμε αυτό, είναι απαραίτητη η εξασφάλιση
χορηγιών, συνεργασιών και κάθε είδους βοήθειας από τοπικούς φορείς, επιχειρήσεις
και ιδιώτες που μοιράζονται την ίδια αγάπη για το περιβάλλον.

24/7 — Πρόσφατα ανακοινώθηκε η συμμετοχή σας στο CoastDay. Πείτε μας λίγα
λόγια για αυτό και τον σκοπό του.

Σοφία Χανιώτη : Το CoastDay είναι μια σημαντική ετήσια εκδήλωση που εστιάζει στην
ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση για τα παράκτια οικοσυστήματα και την προστασία τους. Ο οργανισμός PAP/ RAC φέτος εστίασε στις γυναίκες που συμβάλλουν με τις δράσεις τους σε αυτή τη κατεύθυνση. Το PAP/RAC (Priority Actions Programme Regional Activity Centre) είναι ένα από τα κέντρα δράσης στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης για τη Μεσόγειο του Προγράμματος των Ηνωμένων
Εθνών για το Περιβάλλον. Μέσα από μια διαδικασία αιτήσεων για την ανάδειξη των δράσεων που συμβαίνουν στην περιοχή τα εργαστήρια περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που πραγματοποιήθηκαν
το καλοκαίρι στη μύκονο συμπεριλήφθηκαν στη λίστα του οργανισμού.

24/7 — Στην Μύκονο, τι πραγματικά έχουμε ανάγκη ώστε να έρθουμε πιο κοντά με
το περιβάλλον;

Σοφία Χανιώτη : Εκπαίδευση, εκπαίδευση, εκπαίδευση! Για να έρθουμε πιο κοντά με το περιβάλλον
στη Μύκονο, είναι κρίσιμο να εστιάσουμε στην εκπαίδευση και την ενημέρωση σχετικά με τις σημαντικές περιοχές και τα είδη που υπάρχουν στο νησί και δεν είναι ακόμη ευρέως γνωστά. Η εκπαίδευση μπορεί να ξεκινήσει με την ανάπτυξη περιβαλλοντικών εργαστηρίων για μαθητές και ενήλικες, όπου θα μάθουν για την τοπική χλωρίδα και πανίδα, τα οικοσυστήματα και τις προστατευόμενες περιοχές του νησιού. Επιπλέον, η δημιουργία εκπαιδευτικών εκδρομών σε σημαντικές φυσικές περιοχές, θα προσφέρει στους συμμετέχοντες την ευκαιρία να παρατηρήσουν και να μάθουν για τα μοναδικά οικοσυστήματα και τα είδη που φιλοξενούν.

24/7 — Χλωρίδα και πανίδα στην Μύκονο; Την προστατεύουμε;

Σοφία Χανιώτη : Πλησίον του νησιού εντοπίζεται η περιοχή του δικτύου Natura 2000 με
όνομα «Νησίδες Μυκόνου (Ρήνεια, Χταπόδια, Τραγονήσι)». Η περιοχή έχει κωδικό GR4220027 και χαρακτηρίζεται ως  Ζώνη Ειδικής Προστασίας , σύμφωνα με την Οδηγία 2009/147 για τα πτηνά.  Τα πτηνά που συναντάμε εκεί είναι ο Σκεπαρνάς, ο Αρτέμης, ο Μαυροπετρίτης, ο Αιγαιόγλαρος, ο Θαλασσοκόρακας και ο Μύχος. Επίσης, η παράκτια περιοχή που περιβάλλει τη Ρήνεια και τη Δήλο έχει σημαντικά λιβάδια  Ποσειδωνίας.

Επιπλέον, η βόρεια πλευρά της Μυκόνου παρέχει κατάλληλα ενδιαιτήματα για τα κητώδη για αυτό και έχουν παρατηρηθεί κοινά φαλαινοθηρικά και ριγωτά δελφίνια, ενώ έχουν καταγραφεί εκβρασμοί ακόμα και φαλαινών. Επίσης, εντός της περιοχής υποστηρίζεται ένας μικρός πληθυσμός αναπαραγωγής μεσογειακής φώκιας. Στο ενιαίο νησιωτικό σύμπλεγμα της Μυκόνου έχουν θεσμοθετηθεί τρία Καταφύγια Άγριας Ζωής (ΚΑΖ), δύο εξ αυτών βρίσκονται στην νήσο Μύκονο ενώ ένα στην Δήλο.

Οι κωδικοί των ΚΑΖ είναι K462, Κ463 και Κ466 και αναφέρονται στις περιοχές
Τηγάνι-Προφήτης Ηλίας, Μαράθι και Δήλο αντίστοιχα.

Τα ΚΑΖ είναι περιοχές με σημαντικά είδη φυτών, ζώων και οικοτόπων και είναι σημαντικές για τη διατήρηση τοπικών πληθυσμών. Παρ ‘ όλα αυτά  δεν φαίνεται να υπάρχει ένα σαφές πλαίσιο που να καθορίζει το καθεστώς προστασίας και τις ασύμβατες χρήσεις γης εντός τους. Το μόνο σίγουρο για τις περιοχές αυτές είναι η απαγόρευση της θήρας. Το κενό που έχει νομικά δημιουργηθεί πρέπει να καλυφθεί αλλιώς είναι απλά μία ονοματοδοσία σε αρκετές περιοχές και όχι μία ουσιαστική στρατηγική προστασίας τους. 

Τώρα, σχετικά με τη χλωρίδα του νησιού αναφέρεται ότι  περιλαμβάνει 26 ενδημικά είδη (δηλαδή είδη που εντοπίζονται μόνο εκεί). Στην παράκτια ζώνη του νησιού, στις αμμώδεις ακτές εντοπίζονται είδη όπως η Elytrigio juncea η έκταση των οποίων έχει μειωθεί σημαντικά λόγω της τουριστικής ανάπτυξης των παραλιών. Είναι κατανόητο ότι τα σημεία που απαιτούν ιδιαίτερη προστασία είναι αρκετά αλλά τη δεδομένη χρονική στιγμή δεν υπάρχει κάποιος εν ενεργεία σχεδιασμός για την πλήρη προστασία και ανάδειξή τους.

24/7 — Ποιο είναι το όραμά σας για το αύριο σε σχέση με τη Μύκονο και τις
Κυκλάδες;

Σοφια Χανιωτη : Το όραμά μου είναι να δούμε τη Μύκονο και τις Κυκλάδες να διατηρούν τη φυσική
τους ομορφιά, με ισορροπία ανάμεσα στον τουρισμό και τη φύση. Θέλουμε να δημιουργήσουμε κοινότητες που θα ζουν αρμονικά με το περιβάλλον, αξιοποιώντας βιώσιμες πρακτικές και προστατεύοντας τον πολιτιστικό και φυσικό τους πλούτο.

24/7 — Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς. Τι ακριβώς είναι ο ρόλος ενός Συμβούλου
Περιβάλλοντος και πώς βοηθά στην προστασία του περιβάλλοντος;

Σοφία Χανιώτη : Είμαι περιβαλλοντολόγος και τη δεδομένη χρονική στιγμή ασχολούμαι κυρίως με
προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που αφορούν τόσο τους μικρούς όσο και τους μεγάλους σε εθνικό αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η δουλειά του συμβούλου περιβάλλοντος είναι αρκετά σημαντική καθώς κύριος στόχος είναι η παροχή λύσεων που προωθούν την προστασία του περιβάλλοντος. Από ζητήματα που αφορούν τη διαχείριση των αποβλήτων έως και την εξοικονόμηση
ενέργειας ένα σύμβουλος περιβάλλοντος βοηθά οργανισμούς εταιρείες και κοινότητες να υιοθετήσουν τις κατάλληλες λύσεις. Επίσης, βοηθάμε στην εφαρμογή περιβαλλοντικών κανονισμών συμμόρφωσης και στην αποτίμηση επιπτώσεων της κάθε δραστηριότητας.
Περισσότερες πληροφορίες για το τι κάνω μπορείτε να βρείτε στην προσωπική μου
ιστοσελίδα www.4env.gr

24/7 — Τι μπορούμε να κάνουμε ως κοινότητα για να μειώσουμε το περιβαλλοντικό
μας αποτύπωμα στη Μύκονο;

Σοφία Χανιώτη : Στη Μύκονο, όπως και σε άλλα νησιά των Κυκλάδων, η διαχείριση των αποβλήτων, και ιδιαίτερα των πλαστικών, αποτελεί ένα από τα πιο κρίσιμα περιβαλλοντικά ζητήματα. Το πρόβλημα γίνεται ακόμη πιο έντονο λόγω της μεγάλης εξάρτησης από το πλαστικό, που προκύπτει εν μέρει από την έλλειψη επαρκούς υδάτινων πόρων στο νησί. Η περιορισμένη πρόσβαση σε φυσικό νερό σημαίνει ότι πολλές ανάγκες καλύπτονται μέσω εμφιαλωμένου νερού και άλλων προϊόντων που καταλήγουν σε μεγάλες ποσότητες πλαστικών απορριμμάτων.

Παράλληλα, ένα άλλο εξίσου σημαντικό ζήτημα είναι η διαχείριση των υδάτινων πόρων. Καθώς ο τουρισμός αυξάνεται σημαντικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, η ζήτηση για νερό υπερβαίνει πολλές φορές τις δυνατότητες του νησιού. Είναι απαραίτητο να καταγραφούν οι πραγματικές ανάγκες σε νερό για να μπορέσουν να βρεθούν ολοκληρωμένες λύσεις. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν τη δημιουργία υποδομών συλλογής βρόχινου νερού και την προώθηση μεθόδων εξοικονόμησης
νερού σε κατοικίες και τουριστικά καταλύματα. Η αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων απαιτεί τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων — από την τοπική αυτοδιοίκηση και τις επιχειρήσεις μέχρι τους κατοίκους και τους επισκέπτες. Μόνο με συντονισμένες προσπάθειες μπορούμε
να επιτύχουμε

24/7 — Αν μπορούσατε να στείλετε ένα μήνυμα στους κατοίκους της Μυκόνου
σχετικά με τη σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος, ποιο θα ηταν ?

«Στη φύση, τίποτα δεν υπάρχει μόνο για τον εαυτό του.»– Ρέιτσελ Κάρσον

Όλα στη φύση είναι συνδεδεμένα και κάθε απόφαση που παίρνουμε, κάθε πράξη
μας, έχει επιπτώσεις στο περιβάλλον. Ας επιλέγουμε σοφά για το καλό όλων μας.
Ας κάνουμε ο καθένα ότι μπορεί και η αλλαγή θα φανεί!

24/7 — Σας ευχαριστούμε πολύ για τον χρόνο σας